KUZOBA nzima kubafundi bezikole ezingu-255 zaKwaZulu-Natal, ezizovalwa kulo nyaka wezimali njengoba zehlelwa isibalo sabafundi.
Kulezi zikole ezingu-70 ezamabanga aphezulu ezinabafundi ababalelwa ku-100 kuya phansi nezingu-185 zamabanga aphansi ezinabafundi abangu-50 kuya phansi.
Lokhu kuvezwe nguNkk Jabu Khoza oseMnyangweni wezeMfundo esifundazweni, otshele amalungu ePhalamende ukuthi uNgqongqoshe walo mnyango uNkk Mbali Frazer, useqalile nezinhlelo zokwazisa lezi zikole ngezinhloso zakhe zokuzivala.
UNkk Khoza uthe kuzothi kuphela unyaka wezimali u-2028, bazobe sebevale izikole ezicela ku-1 000 esifundazweni.
“Lezi zikole sizivala ngokwezigaba. Sizoqala ngesigaba sokuqala sivale ezingu-255. Esigabeni sesibili sizovala ezingu-379, ezamabanga aphansi ezingu-303 nezamabanga aphezulu ezingu-76. Esigabeni sesithathu kusuka ngo-2026/2028 sizovala ezingu-333, ezingu-263 ezamabanga aphansi nezingu-70 zamabanga aphezulu,” kusho uNkk Khoza.
Uthe bazomemezela nakwabezindaba ukuthi iziphi izikole abazozivala ukuze umphakathi ukwazi ukuzokwenza izethulo.
Amalungu ePhalamende abuze ukuthi iziphi izinhlelo umnyango ozenzayo ukuthuthela abafundi kwezinye izikole eziseduzane uma sekuvalwe izikole obekufunda kuzona izingane.
UMnuz Siphosethu Ngcobo we-IFP, ukhale ngokuthi esinye sezikole esizovalwa kuzothathwa abafundi bakhona bayiswe esikoleni osekuphele iminyaka uthishanhloko engekho eZululand.
Uthe abazali sebenqabe kaningi ukuthi sivalwe kodwa izikhulu zomnyango zibatshela ukuthi ayikho into ezokwenzeka, sizovalwa.
“Sekungenele nenkosi yendawo, kwathiwa akukho okuzokwenzeka isikole sizovalwa. Inkosi itshelwe ukuthi ayigxile ezintweni ezithinta ubukhosi iphume kwezemfundo,” kusho uNgcobo.
UNkk Khoza uthe ezinye zivalwa ngoba abazali bakhipha izingane zabo baziyise kwezinye izikole.
Uthe kwesinye isikhathi uthola ukuthi umphakathi ufudukela kwezinye izindawo bese kudingeka ukuthi lezo zikole zivalwe.
“Asimane sivale izikole, sibheka izinto eziningi. Uma kunomfula kuzodingeka abafundi bajombe umfula uma beya kwezinye izikole, asisivali leso sikole. Uma ingeke ibekhona into yokubathutha baye kwezinye izikole, naleso sikole asisivali ngoba asifuni kube nabafundi abangafundi,” kusho uNkk Khoza.
Uthe bayazibheka iziphakamiso zomphakathi ngaphambi kokuba bavale isikole.