UMPHATHISWA wezeMfundo KwaZulu-Natal, uMnuz Sipho Hlomuka
Image: Independent Newspapers Archives
SEKUVELE izinsolo zokuthi umsebenzi wokuphakela izikole KwaZulu-Natal uzonikezwa izinkampani zabantu abeseka umkhankaso kaMphathiswa wezeMfundo, uMnuz Sipho Hlomuka, wokuhola i-ANC esifundazweni.
Uhlelo lokuqokwa kwezinkampani ezizohlomula kwithenda ka-R2.1 billion yokuphakela izikole ezingaphezu kuka-5 000 seluya ngasemaphethelweni.
Abafake izicelo sebeqalile ukushaya amakhala njengoba bekhala ngokungalandelwa kwemigomo kanye nokugxambukela kosopolitiki ohlelweni lokuqokwa kwezinkampani ezizonikezwa umsebenzi.
Umnyango usanda kukhipha uhlu lwezinkampani ezisethubeni lokuhlomula.
Abanganelisekile bakhala ngokuthi uhlu lugcwele izinkampani zosopolitiki, obhululu kanye nemindeni yabo.
Inhlangano yabaphakela izikole, iNational School Nutrition Program Service Providers Association, iphakamise ukuba uhlelo lumiswe, kuphinde kuphenywe izinsolo zokungalandelwa kwemigomo.
Okhulumela le nhlangano, uMnuz Thabang Mncwabe, uthe baphethe ubufakazi bokuthi kunokwenzelela ohlelweni lokuqokwa kwezinkampani ukuze kuhlomule abeseka uHlomuka.
Kunamahlebezi okuthi uHlomuka uzongenela umbango wokuhola i-ANC KwaZulu-Natal engqungqutheleni ezayo.
UMncwabe uthe emasontweni adlule baputshuzelwa uhlu lwezinkampani ezizonikezwa umsebenzi wokuphakela izikole.
"Uhlu lukhombisa ngokusobala ukuthi kuzohlomula abeseka umkhankaso kaHlomuka. Lana abagcinanga nje ngokwephula imigomo yokuphathwa kwemali yomphakathi, kodwa babuye banyathela amalungelo abafundi abahlwempu abahlomula ohlelweni lokuphakelwa kwezikole. Basebenzisa uhlelo olubaluleke kangaka ukulwa izimpi zepolitiki."
UMncwabe uthe kunezinsolo zokuthi umnyango waphulukundlela waqasha isikhulu esilandelwa yifu elimnyama esikhundleni somphathi wenkence emnyangweni ngoba nakhu ufuna ukuphuthumisa le nkohlakalo.
UMncwabe uthe bafuna ukuthi izinsolo zenkohlakalo ziphenywe wuphiko oluphenya amacala enkohlakalo, iSpecial Investigating Unit (SIU).
"Sifuna uphenyo lubheke ukuthi ngobani abasondelene noHlomuka abahlomulile. Sifuna ukwazi izinkampani zabo, ezabafazi babo, ezezingane zabo kanye nabangani babo. Sinxusa bonke abantu abaphakela izikole ukuba bafake izikhalazo ngale thenda eMnyangweni wezeZimali."
Okhulumela uMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal, uMnuz Muzi Mahlambi, uthe bazibonile izinsolo ezenziwe abaphakela izikole, wathi izinhlaka ezifanele zizosukumela lezi zinsolo.
UMahlambi uthe abanganelisekile banelungelo lokufaka izikhalo.
"Azikaqokwa izinkampani ezizohlomula. Uhlu esilukhiphile olwezinkampani esifuna ukuziqoka. Inhloso yokukhipha lolu hlu yikhona ukunikeza abanganelisekile ithuba lokuba bafake izikhalo."
Omunye wosopolitiki okusabalale ukuthi umndeni wakhe usethubeni lokuhlomula, wuMnuz Thanduxoolo Sabelo, oyikhansela kuMasipala waseThekwini.
USabelo kuvela ukuthi izinkampani eziphethwe amakhosikazi akhe zisethubeni lokuhlomula.
Eziphendulela embhalweni awufake ezinkundleni zokuxhumana, uSabelo uthe akusilona iqiniso ukuthi amakhosikazi akhe ayazitamuzela kulo msebenzi wokuphakela izikole.
Uthe bake bathola kanye umuntu eyedwa, wathi futhi lo msebenzi baqala ukuwenza engakabi nesikhundla kwipolitiki, ngo-2014.
Akusikhona okokuqala uhlelo lokuphakelwa kwezikole lubhekana nezinsolo zenkohlakalo.
Ngo-2023 kwaba nomsindo emva kokuba ithenda inikezwe inkampani iPacina Food.
Yagcina ihoxisiwe ithenda emva kwezikhalo zokuthi ukudla kwakungafiki kwezinye izikole.
Related Topics: