Izindaba

Kuzoqashwa ngelokhozi uphiko lwamathenda kowezemfundo eKZN

Mhlengi Shangase|Published

Umphathiswa wezemfundo eKwaZulu-Natal Sipho Hlomuka

Image: Sigciniwe

LUZOQASHWA ngelokhozi uphiko olukhipha amathenda eMnyangweni wezeMfundo KwaZulu-Natal, kuphinde kuqondiswe ubugwegwe abasebenzi abathinteka enkohlakalweni kaR2.5 million, yethenda yamathoyilethi angomahamba nendlwana asebenzisa amakhemikhali ayiswa ezikoleni.

Lokhu kulandela umbiko wohlaka oluphenya inkohlakalo kuhulumeni, iSpecial Investigating Unit (SIU), oluyalele uMphathishwa walo mnyango esifundazweni, uMnuz Sipho Hlomuka, ukuthi aqondise ubugwegwe abasebenzi abangu-16, abathinteka ekukhishweni kwale thenda kungalandelwanga imugudu efanele.

UHlomuka uthe bayazamukela iziphakamiso ze-SIU ngodaba lwale thenda eyakhishwa abasebenzi basesifundeni iPinetown.

Uthe bayazamukela zonke izinhlelo zokuvundulula inkohlakalo emnyangweni nokuvikela imali yomphakathi.

"Ngiyalele inhloko yomnyango ukuthi iqinisekise ukuthi okushiwo yi-SIU kuyenzeka ngaphandle kokubambezeleka. Lokhu kuzokwenzeka kulandelwa umthetho, kanti siyaweseka umsebenzi we-SIU nokuthi kubuyiswe yonke imali eyalahleka," usho kanje.

Uthe kuzoqashwa ngelokhozi ukusebenza kohlaka olukhipha amathenda, kuqiniswe uhlelo lokucwaninga amabhuku lwangaphakathi kuphinde kuqeqeshwe abasebenzi ukuze baqonde okulindeleke kubona.

"Ngikhiphe umyalelo wokuthi njalo ngekota ngithole umbiko ngophenyo olwenziwa yi-SIU emnyangweni. Ngeke siyibekezelele inkohlakalo noma ubudedengu obuzobeka engcupheni imali yomphakathi engabe iphucula izinsiza iphinde ifinyelele ezikoleni."

I-SIU iyalele ukuthi imali yenzalo eyenziwe inkampani eyayithole le thenda, ibuyiselwe emnyangweni.

Khonamanjalo, iqembu i-DA esifundazweni liwamukele umbiko we-SIU nomyalelo onikwe uHlomuka ngalaba basebenzi.

UMnuz Sakhile Mngadi okhulumela i-DA kwezemfundo esifundazweni, uthe bakhathazekile ukuthi inkampani eyayithole le thenda, yabiza inzalo engaphezu kuka-100%.

Uthe bayalwamukela uphenyo lwe-SIU wathi umthetho kumele uthathe indawo yawo.

"Sinxusa inhloko yomnyango ukuthi iqondise ubugwegwe abathintekayo ngaphandle kokusaba futhi kusheshiswe uhlelo. Uma kunesidingo abamiswe kusaqhubeka isigcawu sangaphakathi. Akubuyiswe nemali eyasebenza kungafanele, bese kuboshwa abantu." 

Uthe abafundi bayaqhubeka nokuthwala kanzima ngenxa yokugqoza kwengqalasizinda ezikoleni.

"Abafundi abaningi bafundela emakilasini angaphephile ekubeni izigidi zisetshenziswa ngendlela engafanele. Lokhu kufana nokukhaphela izingane nabakhokhi bentela abalindele lukhulu kuhulumeni," usho kanje.

Uthe bazoluqapha ngelokhozi uhlelo lokuqondiswa ubugwegwe kwabathintekayo.

"Asifuni kube nokubambezeleka ekutheni lolu daba lufinyelele esiphethweni. Sizofaka ingcindezi nangasohlangothini lwesiShayamthetho. Sifuna bathathelwe izinyathelo abeba imali yezemfundo."