Izindaba

Banethemba lokusebenza kangcono abezimoto ezikhokhelwa ngebanga

Mhlengi Shangase|Published

Banethemba ngokubangcono kwezimo zokusebenza

Image: Pexels

IZOQEDA ukuba yikwampunzi edla emini imigomo emisha ezolawula izimoto ezikhokhelwa ngebanga ezilihambayo kuleli (e-hailing), njengoba abazophambana nayo bezohlawuliswa u-R100 000 noma bavalelwe ejele iminyaka emibili.

Ngale migomo banethemba lokuthi izophela impi ephakathi kwabamatekisi nabo. Lokhu kuvezwe ngusihlalo wekomiti lezokuThutha ePhalamende, uMnuz Donald Selamolela ekhuluma nabezindaba ngale migomo.

Uthe banethemba lokuthi imigomo izoqeda nokuklwebhana okukhona phakathi kwabamatekisi nabahamba ngalezi zimoto okuwu-Bolt no-Uber.

"Sifuna baziwe bonke abayingxenye ye-e-hailing njengoba sebezothola nezimvume zokusebenza. Izimoto zabo zizoba nemibhalo ezosho ukuthi zisebenza i-e-hailing. Amalayisense okusebenza azobe esho indawo abagunyazwe ukuthi basebenzele kuyona," usho kanje.

Uthe kuzodingeka ukuthi babe nezinto zokuphepha ezimotweni zabo okubandakanya nendaba yokuthi babe nama-panic button.

"Abashayeli bazo bazobhekwa ukuthi abanawo amacala, kuzodingeka ukuthi babe nama-professional driving permit (PDP). Kuzodingeka ukuthi babe nesithombe somshayeli esicacile. Abashayeli abazohluleka wukulandela le migomo bazohlawuliswa u-R100 000, noma babhadle ejele iminyaka emibili," usho kanje.

Uthe abemigomo banawo amandla okuhoxisa amalayisense okusebenza uma bephula umthetho i-National Land Transport Amendment (NLTA) Act.

"Lo mthetho wasayinwa nguMengameli Cyril Ramaphosa, imigomo izogazethwa ngenyanga ezayo ukuze iqale ukusebenza. Okwamanje usahumushelwa kolunye ulimi ukuze uqale ukusebenza njengoba uNgqongqoshe wezokuThutha, awugunyaza ukuthi usebenze. Sethemba ukuthi izophela le mpi ekhona phakathi kwamatekisi," usho kanje.

Uthe phambilini, kwakunempi enkulu phakathi kwabamabhasi nabamatekisi.

"Kodwa emuva kokukhishwa kwemigomo yokusebenza, wonke umuntu ubazi ukuthi uhamba agcinephi. Kwachitheka igazi njengoba kwenzekile muva nje, esehlakalweni esibuhlungu esenzeka eMaponya Mall, eGoli, kushiswa umshayeli wemoto ye-e-hailing."

Umufi uMnuz Siyanda Mvelase ungcwatshwe ngempelasonto, oLundi.

USelamolela uthe iyabakhathaza eyalolu dlame phakathi kwabalezi zimoto nabamatekisi oselukapakele naKwaZulu-Natal.

Abebehambele isithangami sasePhalamende, babuze ukuthi zingaki izimoto ze-e-hailing ezikhona emigwaqweni yakuleli.

USelamolela uthe bazokwazi isibalo sazo uma sekunemigomo ngoba zizobhaliswa.

Uthe akuwakhi umqondo ukuthi ziningi kakhulu lezi zimoto emgwaqweni owodwa ngoba lokho kwenza ukuthi abanye behlise imali ukuze bakwazi ukuthola amakhasimende.

"Sethemba ukuthi le migomo izoqeda ukuthi kube ikwampunzi edla emini, noma ubani amane avuke ayosebenza ngemoto kwa-e-hailing. Izwe liphethwe ngomthetho, asikwazi ukuthi kungaba nabantu abazomane benze izivimbamigwaqo, belwa nabanye abasebenza kwezokuthutha."