Izindaba

Ungqongqoshe uphawule ngeyokufakwa kwezitshudeni ezikweletayo kwa-credit bureau

Mhlengi Shangase|Published

Parks Tau

Image: GCIS

WEHLISE amaphaphu uNgqongqoshe woMnyango wezoHwebo, iziMboni nokuNcintisana, uMnuz Parks Tau, mayelana nesiphakamiso sokuthi kuchitshiyelwe umthetho i-National Credit Act (NCA), ukuze izikweletu zezitshudeni zifakwe kuma-credit bureau.

Lesi siphakamiso siqubule imvunge ezinhlanganweni zezitshudeni, ezithi lo mnyakazo uzokwenza izitshudeni zakuleli zicwile ezikweletini. Lezi zinhlangano zifuna kuchithwe lesi siphakamiso.

UTau uthe inhloso akuyona ukucwilisa izitshudeni ezikweletini, ikakhulu lezo ezikweleta izikhungo zemfundo ephakeme.

"Inhloso akuyona ukucindezela labo abakweleta izikhungo ngoba siyazi ukuthi yintsha ekweleta lezi zikhungo. Ngezichibiyelo kuhloswe ukuvikela ulwazi lwabantu olukuma-credit bureau. Enye into ngukuthi amabhizinisi amancane akwazi ukuthola usizo lokubolekwa imali," usho kanje.

Uthe uzizwile izikhalo zezinhlaka ezehlukene mayelana nesiphakamiso esithinta izikhungo zemfundo.

"Zonke iziphakamiso ezizokwenziwa zizocutshungulwa ngaphambi kokuba zifakwe emigomeni. Uma kunesidingo kungalulwa nesikhathi sokuthi umphakathi uphawule," kusho uTau.

Izinhlangano okubalwa eyentsha ye-EFF, ekaKhongolose, eyezitshudeni i-Sasco, eyemikhandlu emele izitshudeni emanyuvesi i-South African Union of Students' (SAUS), ziyayichitha eyalesi siphakamiso.

UMnuz Sihle Lonzi, ilungu lePhalamende le-EFF, ukhale ngokuthi isiphakamiso sizokwenza intsha ingakwazi ukuphuma ogibeni lwezikweletu.

Uthe kumele zisuswe izikhungo zemfundo ohlwini lezikhungo okumele kutholakale ulwazi lwabakweletayo.

"Kuzoba nzima uma abantu abasha sekumele baqale amabhizinisi, sekutholakala ukuthi bakweleta izikhungo zemfundo. Lokhu kuzokwenza ukuthi baqhubeke bacwile endlaleni." 

I-Sasco ithe uhulumeni kumele akhumbule ukuthi into eyenza izitshudeni zingene shi ezikweletwini, yingoba uyahluleka ukuzixhasa ngendlela efanele.

"Siyayichitha le ngoba kuyaziwa ukuthi yizitshudeni ezimnyama ezibhekene nale nkinga. Sifuna ukuthi zisulwe izikweletu zezitshudeni," kusho iSasco esitatimendeni.

I-SAUS igxeke umnyango kaTau, yathi kumele ngabe usebenzisana nezinye izinhlaka ukuze kusulwe izikweletu zezitshudeni.

"Uma kufakwa izitshudeni ngaphansi kwamabhuku ezikweletu lokho kusho ukuthi ngeke zikwazi ukuboleka imali uma kumele zivule amabhizinisi. Kwezinye izindawo ngeke ziwuthole kwalowo msebenzi ngoba zizobe zikweleta. Asihambisani nalesi siphakamiso," kusho iSAUS esitatimendeni.

UNobhala Jikelele we-ANC Youth League, uMnuz Mntuwoxolo Ngudle, uthe: "Lesi sinyathelo sizokwenza ukuthi izitshudeni zingakwazi ukuthola amathuba uma sezifakwe ngaphansi kwalawa mabhuku ezikweletu. Kumele ngabe uhulumeni uqhamuka nemigomo ethinta ukucishwa kwezikweletu zezitshudeni."

Umphakathi unikwe kuze kube uLwesihlanu, ukuthi uphawule ngesiphakamiso.