Izindaba

AbeNSFAS bakhala ngokuba sesithandweni somlilo

Mhlengi Shangase|Published

LINGENE shi esithandweni somlilo ibhodi lesikhwama esixhasa ngemali yokufunda ezikhungweni zemfundo ephakeme iNational Student Financial Aid Scheme (NSFAS), ngezinkinga elizama ukuzixazulula ezizothatha isikhathi.

Image: Independent Newspapers Archives

LINGENE shi esithandweni somlilo ibhodi lesikhwama esixhasa ngemali yokufunda ezikhungweni zemfundo ephakeme iNational Student Financial Aid Scheme (NSFAS), ngezinkinga elizama ukuzixazulula ezizothatha isikhathi.

Lokhu kuvezwe yibamba likaMqondisi jikelele emnyangweni weMfundo ePhakeme uDkt Marcia Socikwa, ekhuluma emhlanganweni wekomiti lasePhalamende izolo.

Uthe ibhodi eliqale ukusebenza ngoFebhuwari nonyaka, linqwamane nezinkinga.

"Lezi zinkinga ngeke zixazululeke ngokushesha, zidinga isikhathi. Ibhodi lingene esithandweni somlilo ngenxa yezinkinga eziningi ezithinta izindawo zokuhlala izitshudeni, ukungakhokhwa kwemihlomulo yezitshudeni nokunye," usho kanje.

Uthe lizama ngakho konke okusemandleni leli bhodi ukulungisa isimo nezinselelo ezikhona.

USihlalo webhodi uDkt Karen Stander, uthe selokhu bengenile lunzima uhambo ababhekene nalo

Uthe ezinsukwini ezingu-65 bengenile, kunzima basemlilweni, bayasha.

"Impela singabantu abasesithandweni somlilo. Singene lapho kunezinselelo zokuchithwa kwezitshudeni zangaluthola uxhaso, nezinye izinselelo ezifana nobuhixihixi ekukhokhweni kwemihlomulo yezitshudeni," usho kanje.

Uthe bafuna ukwenza izinguquko kulesi sikhwama ngoba babhekele ukusiza izitshudeni ezintulayo.

Kulo mhlangano kuvele ukuthi isikhwama siqoqe imali ebalelwa kuR850 million, eyakhokhwa emanyuvesi nasemakolishi amakhono amaTVET kungafanele.

Uthe le mali ibuye ngenxa yokusebenzisana neSpecial Investigating Unit (SIU).

"Imali ebuyile iyingxenye yemali enguR2 billion, eyahlonzwa yiSIU ukuthi kumele ibuye ezikhungweni ezehlukene. Amanyuvesi ahlukene abuyise enye yale mali akhokhelwa yona kungafanele." 

Kwamanye awo ubale eyaseFort Hare,  eyasePretoria, iWitwatersrand neFree State.

"Le mali ibandakanya ukukhokhelwa imali ethe xaxa kungafanele, noma ukukhokha kabili. Senza konke okusemandleni ukubuyisa imali eyakhokhwa ngendlela engafanele," kusho uDkt Stander.

Lesi sikhwama sisanda kunxusa omastende ukuthi bangabaxoshi abangakakhokhelwa.

Indaba yokukhokhelwa komastende ihlale iyindaba egudwini minyaka yonke.

Abanye omastende bagcine sebezikhomba indlela izitshudeni bekhala ngokuthi abakhokhelwe.

Lesi sikhwama ekuqaleni konyaka sijube abasebenzi baso ezikhungweni ezehlukene ukuze balungise izinkinga nezikhalo zezitshudeni.