Esinye sezitolo ezinkulu zakuleli iShoprite sivaliwe eNigeria kulandela imibhikisho yanbantu bakhona bekhalaza ngokuhlaselwa kwabokufika eNingizimu Afrika. Isithombe: Reuters Esinye sezitolo ezinkulu zakuleli iShoprite sivaliwe eNigeria kulandela imibhikisho yanbantu bakhona bekhalaza ngokuhlaselwa kwabokufika eNingizimu Afrika. Isithombe: Reuters
KUPHOQELEKE ukuthi livalwe ihhovisi lenxusa lakuleli eNigeria kulandela ukuhlaselwa kwalo ngoLwesithathu.
Leli hhovisi elizinze eLagos livalwa nje namanye amabhizinisi angawaseNingizimu Afrika avale thanqa iminyango yawo eNigeria naseZambia kulandela ukuhlaselwa kwawo. Yize ungakaziwa umonakalo odalwe ukuhlaselwa kwaleli hhovisi kepha imoto ebisegcekeni icekelwe phansi ngesikhathi kuqhubeka udlame.
Amabhizinisi avale iminyango eNigeria uShoprite noMTN kanti akukacaci ukuthi azovulwa nini.
Isiteshi somsakazo saseZambia iHotFMZambia sesithathe isinyathelo sokuvala ukudlalwa kwezingoma zabaculi baseNingizimu Afrika emsakazweni wabo.
Leli gxathu liza ngemva kokutatshwa kwempahla ezitolo zaseNingizimu Afrika ezizinze kuleliya lizwe. Izakhamizi ebezidinwe zigane unwabu zitape impahla ePick n Pay osenhloko dolobha yaseZambia iLusaka.
South African shops being attacked in Zambia. pic.twitter.com/8ch8kkQzyl
— Africa Facts Zone (@AfricaFactsZone) September 4, 2019
Abashayeli bamaloli baseTanzania, Namibia, Mozambique, Congo nakwamanye amazwe ase-Afrika badube ukusebenza bayovimba imingcele engenela emazweni abo. Kwivideo esabalale kuTwitter kubonakala abashayeli bamaloli bevimba amaloli avela eNingizimu Afrika njengokuziphindiselela ngodlame olubhekiswe kwabokufika kuleli.
"Sifuna babone abantu baseNingizimu Afrika ukuthi asiyithandi lento abayenza kubafowethu ezweni labo. Ayikho indoda eyisiqhingi ngakho sifuna ukubona ukuthi azodlulaphi amaloli aseNingizimu Afrika ngoba asiwafuni eZimbabwe, Zambia, Botswana, Mozambique, Namibia, Tanzania, Congo," kusho bona.
%%%twitter https://twitter.com/hashtag/XenophobiaInSouthAfrica?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#XenophobiaInSouthAfrica.
Says only their compatriot can drive through their country. Demands employers to use sea ports in other African countries. 👇🏾👇🏾 pic.twitter.com/aWrXiYDGBd
— Viral Trendz (@TheViralTrendz)
Okhulumela uMnyango wezokuXhumana namazwe omhlaba uMnuz Lunga Ngqengelele uthe, bathole umbiko othi amanye amabhizinisi angawaseNingizimu Afrika azinze eNigeria naseZambia ahlaseliwe nokuze kwaphoqa ukuthi avale iminyango yawo.
"Ngenxa yokusaela ezokuphepha kwabasebenzi basehhovisi lenxusa lakuleli eNigeria sibe sesithatha isinqumo sokuthi sivale iminyango okwesikhashana ukuze sihlole isimo ukuqinisekisa ukuthi akekho olimalayo. Besilokhu sisezingxoxweni nohulumeni waseNigeria kanti sithole isiqiniseko sokuthi azovikelwa amabhizinisi akuleli azinze kuleliya lizwe," kusho uNgqengelele.
Lolu laka lwabantu baseNigeria lulandela udlame olubhekiswe kubantu bokufika kanye nokutatshwa kwempahla ezitolo zabo okuqubuke ezindaweni ezahlukene eNingizimu Afrika. Kusukela luqalile lolu dlame silokhu simanzonzo isimo phakathi kweNingizimu Afrika namazwe ase-Afrika.
Lolu dlame luze lwaholela ekutheni uhulumeni waseNigeria abize inxusa laseNigeria kuleli ukuba libuyele kuleliyazwe ngovalo lwezokuphepha kwalo.