CISHE minyaka yonke uma kunoMkhosi woMhlanga, esigodlweni seSilo eNyokeni, KwaNongoma, abesilisa abahambela lo mkhosi bakhala ngokuthi izinduku zabo azivuki, ikakhulukazi njengoba zisuke zichithiwe izintombi nto futhi ziveze amabele, izinqe namathanga.
Bathi zivele zilale ekubeni kufanele engabe ziyahlupha ngenxa yokubona imizimba ihleli obala.
Baze baveze ukuthi bayasola ukuthi kuchelwa ngentelezi eyenza ethithibalisa izinduku.
Ngenxa yokuthi ikhulunywa minyaka yonke le nto Isolezwe ngeSonto linqume ukubuza iNdlunkulu ngalezi zinsolo ngokusentshenziswa kwentelezi okuthiwa ithithibalisa izinduku.
AbaseNdlunkulu bayakuphika ukuthi basebenzisa intelezi elalisa izinduku.
Okhulumela iNdlunkulu, uMntwana uThulani Zulu uthe akakaze ezwe ngale ntelezi, ngakho akafuni ukuphawula ngento angayazi.
“Engikwaziyo ukuthi uma sihlelela lo mcimbi, siqinisa ezokuphepha. Kuba khona amaphoyisa nonogada ukuqinisekisa ukuthi izintombi ziyaphepha ngaso sonke isikhathi. Silungisa ukudla, izindawo zokuhlala nabezempilo ukwenza isiqiniseko sokuthi izintombi azisweli lutho,” kusho uMntwana uThulani.
Umholi wabelaphi bendabuko, uMnuz Sazi Mhlongo uthe kuyimfihlo yaseNdlunkululu okuthithibalisa izinduku.
“Awukwazi ukukhuluma ngaleyo nto. Emithini yesiZulu awukho umuthi ongekho. Imfihlo yomuzi ngomuzi. Izingane zethu zingaphela uma ingekho intelezi enjalo. Zingadlala amahuzu angazibuka bese ayazilandela,” kusho uMhlongo.
Abesilisa abakhulume neSolezwe ngeSonto abebeseMhlangeni ngempelasonto edlule, baveze ukuthi bagcina ngokubabaza ubuhle nje.
Bathi ngisho usuthanda igazi alifudumali uma usemagcekeni omkhosi.
Owesilisa ocele ukungadalulwa uthe ngokwenjwayelo uma umuntu wesilisa ebona owesifazane enqunu igazi liyafudumala.
“Lapha emhlangeni akwenzeki lutho uma ubona izintombi zinqunu. Izintombi lapha ezinye aziwafaki amaphenti. Zifaka ubuhlalu obusitha ubuntu kodwa uma sezisina ugcina usubona yonke into. Inamandla ngempela le ntelezi yabo,” kusho lo mlisa.
Omunye uthe akusiyo into entsha le, selokhu waqala lo mkhosi kuyaziwa nje ukuthi ayivuki induku emhlangeni.
“Into eyaziwayo nje le wukuthi ayimenyezelwa. Amadoda asuke eye lapha asuke eyowasha amehlo, kodwa ngabe anamanga uma engathi kukhona okwenzekayo,” kusho lo mlisa.