Izodingidwa ePhalamende eyokugembula yezitshudeni
Image: Phando Jikelo/African News Agency (ANA)
ISISEZITHEBENI zePhalamende eyesihlava sokugembula esihlasele entsheni yakuleli, okubalwa izitshudeni nezingane ezisafunda isikole.
Amaqembu ahlukene ePhalamende azobhunga ngalesi sihlava ngokuba nenkulumo mpikiswano ngokuthi yikuphi okumele kwenziwe ngenxa yokudlanga kwale nkinga entsheni.
Kuthiwa ezinye zezitshudeni sezigembula ngemali yokufunda neyokukhokhela izindawo zokuhlala ezikhungweni zemfundo ekhishwa yisikhwama, iNational Students' Financial Aid Scheme.
Ilungu lePhalamende, uMnuz Makashule Gana weRise Mzansi, eliphusha umkhankaso wokulwa nesihlava sokugembula kuleli, okuyilona elifake lesi siphakamiso ePhalamende, lithe sizobhungwa ngoLwesihlanu.
UGana uthe kudingeka kube nemigomo ecacile ezolawula imboni yokugembula kuphinde kuvikelwe nabantu bakuleli.
Uthe amaqembu ahlukene azobe ephefumula ngalesi sihlava njengoba kuzoba nanengqungquthela yezokugembula.
"Ingqungquthela yokugembula kulindeleke ukuthi ibe ngoNovemba 13 no-14, 2025 kanti ibizwe abeSouth African Responsible Gambling Foundation (SARGF), eGoli. Sifuna kwehliswe izinga okukhangiswa ngalo ukugembula njengoba kwenzeka kwehliswa eyokukhangiswa kotshwala ezweni elifana nelethu. Siyibheke ngabomvu le nkulumo yasePhalamende ngale nkinga."
Ukhale ngokuthi sekusetshenziswa osaziwayo ukuze bahehe abantu ngokuthi bafake ama-code aveza ukuthi sebebhejile.
"Phambilini ukugembula bekungathi yinto yokuzijabulisa kodwa manje sebesebenzisa imali abangenayo. Indaba yezitshudeni ezisebenzisa imali yeNSFAS kanjalo nezingane zesikole ezigembulayo, yinto esikhathazayo. Uma ingekho imigomo ecacile ethinta indaba yokugembula online, kusho ukuthi sakha isizwe esizobisha emgodini wokugembula njengoba sikhula isibalo sabagembulayo kwabaneninyaka engu-25 kuya ku-35," usho kanje.
Kukhalwe ngokuthi ngendlela eziningi ngayo izikhangiso, zimane zivumbuke nje komakhalekhukhwini ukuze uheheke.
Umbiko weNational Gambling Board (NGB), uveza ukuthi abantu bakuleli bagembule ngo-R1.5 trillion, nyakenye.
Lokhu kuthiwa kwenziwe ama-online betting site njengoba sinyukile isibalo sabagembuli saya ku-65.7%, kusuka ngo-2017. Ngakolunye uhlangothi umbiko weStats SA, okhishwe ngenyanga edlule, uveze ukuthi linyukile izinga lokugembula kuleli. Lo mbiko udalule ukuthi ukubhetha kudlule ukuvakashela kwabantu ema-casino beyogembula ikakhulu ngesikhathi sobhubhane iCovid-19.
Ziwuchithi saka izinkundla zokugembula kuleli okubalwa ezokubhejela ezemidlalo, enye eyibhanoyi elandisa imali okuthi uma liphahlazeka kungqwambe nemali yakho yonke.
Inyunyana yabasebenzi iPublic Servants Association (PSA), ikhathazekile ngenkinga yokugembula ebhekene nezitshudeni.
Ithe kudingeka kube nokungenelela ngoba isimo siyaphuma endleleni.
"Kudingeka kube nezinhlelo ezikhungweni zemfundo zokululeka ngokuphathwa kwemali. Kumele kuvinjwe ukugembula ngemali yeNSFAS. Azilulekwe ngokwengqondo izitshudeni ezinenkinga yokugembula nezicwile ezikweletini. Akuhlangane izinhlaka ezehlukene zisize izitshudeni kule nkinga," kusho iPSA.
Related Topics: